Hoortoestellen en muziek: Waarom klinkt het soms niet optimaal?
Hoortoestellen zijn fantastische hulpmiddelen om spraak te verstaan, maar als het op muziek aankomt, kan het soms een uitdaging zijn. Veel hoortoesteldragers merken dat muziek niet altijd zo rijk, helder of plezierig klinkt als ze zouden willen. Waarom is dat eigenlijk?
De uitdaging van muziek voor hoortoestellen
De belangrijkste reden waarom muziek soms lastig is voor hoortoestellen, zit in de manier waarop muziek en spraak van elkaar verschillen en hoe hoortoestellen zijn ontworpen:
Spraak is anders dan muziek:
Spraak bestaat uit relatief smalle frequentiegebieden (waar stemmen zich bevinden) en veel pauzes en variaties in luidheid. Hoortoestellen zijn geoptimaliseerd om deze kenmerken te benutten: ze versterken de spraakfrequenties en proberen achtergrondgeluiden te onderdrukken in de pauzes. Muziek daarentegen is veel breder van frequentie, dynamischer (van heel zacht tot heel hard), en heeft vaak veel geluiden tegelijkertijd (instrumenten, zang, ritme). Er zijn minder 'stille' momenten waar een hoortoestel op kan inspelen om ruis te filteren.
Versterking en compressie:
Hoortoestellen gebruiken compressie om geluiden met verschillende luidheid comfortabel te maken voor iemand met gehoorverlies. Zachte geluiden worden harder gemaakt en harde geluiden worden gedempt. Dit is essentieel voor spraakverstaanbaarheid, maar voor muziek kan het de dynamiek en de 'punch' eruit halen. Een luide drumslag wordt bijvoorbeeld afgezwakt, en zachte passages worden te veel versterkt, waardoor de oorspronkelijke beleving verloren gaat.
Feedbackonderdrukking:
Om fluiten van het hoortoestel te voorkomen (feedback), gebruiken hoortoestellen geavanceerde systemen. Deze systemen analyseren geluiden continu en kunnen soms per ongeluk bepaalde muzikale tonen of harmonieën als 'feedback' interpreteren en onderdrukken, waardoor de muziek vervormd klinkt.
Automatische programma's:
Veel hoortoestellen hebben automatische programma's die de instellingen aanpassen aan de omgeving (bijvoorbeeld een stil kantoor, een druk restaurant). Deze programma's zijn meestal geoptimaliseerd voor spraak. Wanneer u muziek luistert, kan het toestel dit interpreteren als 'achtergrondgeluid' en proberen het te dempen, of het past de versterking aan op een manier die niet ideaal is voor muziek.
Uw specifieke gehoorverlies:
De aard van uw gehoorverlies speelt ook een rol. Als bepaalde frequenties (bijvoorbeeld hoge tonen die essentieel zijn voor de helderheid van instrumenten) sterk zijn aangedaan, kan het hoortoestel deze weliswaar versterken, maar de hersenen hebben moeite om de informatie optimaal te verwerken, wat invloed heeft op de muzikale beleving.
Wat kan ik doen?
Gelukkig zijn er wel opties om de muziekervaring te verbeteren:
- Muziekprogramma: Vraag uw audicien of uw hoortoestel een speciaal muziekprogramma heeft. Deze programma's hebben vaak minder compressie en minder agressieve ruisonderdrukking, wat de dynamiek van muziek beter behoudt.
- Aanpassingen in de instellingen: Soms kunnen kleine aanpassingen in de algemene instellingen van het hoortoestel de muziekweergave al aanzienlijk verbeteren.
- Directe streaming: Als uw hoortoestellen de mogelijkheid hebben om direct te streamen vanaf een telefoon, tablet of computer, kan dit de geluidskwaliteit aanzienlijk verbeteren omdat het geluid dan rechtstreeks en vaak onvervormd naar de hoortoestellen wordt gestuurd.
- Specialistische audicien: Een audicien met speciale kennis over hoortoestellen en muziek kan u verder helpen met geavanceerde instellingen en advies.
Als u merkt dat muziek via uw hoortoestel niet naar wens klinkt, is het altijd een goed idee om dit met mij te bespreken. Samen kunnen wij de mogelijkheden objectief en subjectief onderzoeken om uw luisterervaring bij u thuis te optimaliseren
-
Objectief onderzoek gaat over de meetbare feiten. We kijken naar wat we kunnen meten met apparatuur, zoals de precieze werking van uw hoortoestel, de technische specificaties en hoe het geluid technisch wordt verwerkt. Het gaat om cijfers, grafieken en de instellingen die we kunnen zien en aanpassen. Dit vertelt ons wat het hoortoestel doet.
-
Subjectief onderzoek gaat over úw persoonlijke ervaring. We bespreken hoe u de muziek beleeft en voelt in verschillende situaties. Klinkt het vol? Hoort u alle instrumenten? Is de balans prettig? Het gaat om uw gevoel, uw voorkeuren en hoe u de kwaliteit van het geluid ervaart. Dit vertelt ons hoe het hoortoestel klinkt voor u.
Door beide aspecten te combineren, krijg ik een compleet beeld en kunnen we de best mogelijke oplossing vinden voor uw muzikale luisterplezier.